Składnia


1. Zdanie to wypowiedzenie, w którym występuje orzeczenie.
a) zdanie pojedyncze posiada jedno orzeczenie
b) zdanie złożone posiada więcej niż jedno orzeczenie.

2. Wypowiedzenie, w którym nie ma orzeczenia to równoważnik zdania.

3. Wyróżniamy następujące części zdania:

a) orzeczenie:
-  czasownikowe – wyrażone formą osobową czasownika lub formą nieosobową zakończoną na –no lub –to (przykładów nie podaję bo chyba każdy wie o co chodzi)
- imienne – składa się z łącznika (być, stać się, zostać) i orzecznika (rzeczownik, przymiotnik, zaimek lub inna część mowy), np.
Marysia jest przebiegła. ; Zostanę reżyserem.

b) podmiot:
- gramatyczny – rzeczownik lub zaimek w mianowniku (chyba wiadomo)
- logiczny – rzeczownik lub zaimek w dopełniaczu, np.
Zabrakło mi tylko dwóch punktów.
- szeregowy, np. Magda z Antonim już wyjechali.
- domyślny – domyślamy się go z formy orzeczenia lub treści zdania, np. Zaczekaj na mnie. (ty)

c) przydawka – jest określeniem rzeczownika w zdaniu, najczęściej odpowiada na pytania: jak? który? czego? czyj? ile?
np. Smaczna zupa.

d) dopełnienie – jest określeniem czasownika w zdaniu, odpowiada na pytania przypadków zależnych (wszystkie oprócz mianownika i wołacza), np. wypiszę czek



e) okolicznik – jest określeniem czasownika, rodzaje:
- miejsca – gdzie? dokąd? skąd? którędy? np. Spotkajmy się tam.
- czasu – kiedy? jak długo? Jutro wyjeżdżam.
- sposobu – jak? w jaki sposób? Pięknie rysujesz.
- przyczyny – dlaczego? z jakiego powodu? Nie wystąpił z powodu choroby.
- celu – po co? w jakim celu? Idę po zakupy.
- warunku – pod jakim warunkiem? w razie czego? W razie awarii wezwij pomoc.
- przyzwolenia – mimo co? wbrew komu (czemu)? Wyszedł na spacer mimo deszczu.

4. Grupa podmiotu to podmiot i wszystkie jego określenia.

5. Grupa orzeczenia to orzeczenie i wszystkie jego określenia.

6.  Zdania współrzędnie, podrzędnie i wielokrotnie złożone - w załączniku nr 1, 2 i 3, które każdy dostanie na maila

7. Ćwiczenia ze zdań też każdy dostanie na maila:) Jakby były problemy to piszcie na gg, maila lub forum.